دود آتش هورالعظیم در عراق به چشم ایران می‌رود | چه کسی هور را خشکاند!؟

دود آتش‌سوزی در تالاب هورالعظیم به ایران رسید. درست شبیه ریزگردهایی که هر ساله از عراق به ایران می‌آیند، حالا سه شهر استان خوزستان یعنی اهواز، دشت آزادگان و بندر ماهشهر اسیر دودهای این آتش‌سوزی شدند و هوا در این شهرها به شدت آلوده شده است.

پیش از این نیز تصاویر ماهواره‌ای از حرکت دود آتش‌سوزی و پیش‌روی آن به سمت خوزستان خبر می‌داد اما مسئولان نتوانستند مانع آن شوند.

 بر اساس گزارش‌ها به دلیل وجود شرجی و رطوبت تا دیروز این دود چندان در این شهرها احساس نمی‌شد اما با کاهش شرجی و شروع وزش باد، دود آتش هورالعظیم به گلوی مردم خوزستان رسیده است. آتشی که در بخش عراقی هورالعظیم رخ داده و ارتباطی با بخشی که در ایران است ندارد.

اما علت این آتش‌سوزی چیست و چرا بخش عراقی هورالعظیم خشک شده است؟ پای کدام کشور در نابودی اکوسیستم منطقه در میان است؟

۶۰۰ هکتار آتش‌سوزی خارج از مرزهای ایران 

آتش در بخش عراقی هورالعظیم حدود سه هفته است که زبانه می‌کشد. بنابر گزارش‌های موجود این آتش در این مدت خاموش شده اما به دلیل خشکی زیاد و دمای بالای هوا دوباره شعله‌ور شده است. به گفته معاون محیط زیست اداره حفاظت محیط زیست خوزستان حالا حدود ۶۰۰ هکتار از مساحت بخش عراقی دچار آتش‌سوزی است که همه آن خارج از مرزهای ایران است.

۹۰ درصد آتش‌سوزی‌های هورالعظیم عمدی است

درباره علل این آتش‌سوزی گسترده گمانه‌زنی‌ها متفاوتی وجود دارد. با این همه مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان به صراحت گفته که ۹۰ درصد آتش‌سوز‌ی‌های هورالعظیم عراق عمدی و فقط ۱۰ درصد آن‌ها به طور سهوی رخ می‌دهند. گفته می‌شود که بخش هورالعظیم در عراق خشک است و این در حالی است که به دلیل تامین حقابه و بهبود شرایط اقلیمی بخش ایران کامل خشک نیست. به همین دلیل چنین آتش‌سوزی‌هایی بخش ایرانی خورالعظیم را تهدید نمی‌کند اما نکته اینجاست که دود آتش عراقی امروز به چشم شهروندان ایرانی می‌رود.

وقتی عراق به کمک ایران درخواست منفی می‌دهد

در چنین شرایطی مسئولان عراقی تمایل چندانی به همکاری با ایران برای مهار آتش‌سوزی ندارند. موضوعی که کمی شائبه‌ها درباره علل آتش‌سوزی را تشدید می‌کند. تاجایی که سال گذشته نیز با وجود اعزام بالگردهایی از ایران برای خاموش کردن آتش مسئولان عراق اجازه انجام عملیات را صادر نکردند. اکنون نیز این موضوع به ستاد ملی مدیریت بحران کشور انتقال داده شده و گفته می‌شود که رایزنی‌ها به عراق در این زمینه در جریان است.

چرا هورالعظیم مهم است و ترکیه چطور اکوسیستم منطقه را از بین می‌برد؟

هورالعظیم یک تالاب مرزی است که میان ایران و عراق واقع شده است. حدود دو سوم این تالاب استراتژیک در عراق و یک سومش در ایران قرار دارد و زیست بی نظیری از جانوران و گیاهان در آن وجود دارد. مساحت کلی تالاب نیز بیش از ۱۲۰ هزار هکتار است و ذخایر آب آن نیز از رود کرخه در ایران و رودخانه دجله در عراق تامین می‌شود. اما کشور ترکیه با سدسازی‌های بی‌رویه و غیرعلمی مانع ورود ۵۶ درصد آب دجله به تالاب هورالعظیم و در نتیجه خشک شدن بخش عراقی آن شده است. اتفاقی که منجر به نابودی بیش از ۶.۵ میلیون هکتار اراضی کشاورزی عراق و سوریه شده.

 نکته اینجاست که خشک شدن بخش عراقی هورالعظیم مساوی با ایجاد کانون‌های تولید گرد و خاک و آتش و دود است که گریبان ایران را نیز می‌گیرد. اتفاقی که در سال‌های قبل نیز رخ داد و بحران ریزگردها نفس خوزستانی‌ها را تنگ کرد.

این در حالی است که سدسازی‌های ترکیه همچنان ادامه دارد و این کشور به صورت غیرعلمی در پی انباشت ذخیره‌های آب رودخانه‌های دجله و فرات است. قسمت تلخ‌تر ماجرا نیز اینجاست که در شمال کشور نیز با خشک شدن دریاچه ارومیه مشابه چنین بحران‌هایی رخ خواهد داد و طوفان‌های گردوخاک و نمک استان‌های زیادی را درگیر خواهد کرد.

مشخص نیست که این رویه تاکجا ادامه پیدا می‌کند. در حالی که با خشک شدن هورالعظیم حتی در بخش عراقی و برهم خوردن اکوسیستم منطقه بحران‌های محیط زیستی در انتظار ایران، عراق و دیگر همسایه‌ها خواهد بود.